Κατάψυξη Ωαρίων
Τι Είναι Η Κατάψυξη Ωαρίων
Η κατάψυξη ωαρίων είναι μια προληπτική ιατρική μέθοδος, με κόστος παρόμοιο με εκείνο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, η οποία έφερε επανάσταση στον τρόπο που οι γυναίκες μπορούν να διαχειριστούν τη γονιμότητά τους και να επιλέξουν να τεκνοποιήσουν όταν το θελήσουν. Με την κρυοσυντήρηση, τα ωάρια της γυναίκας συλλέγονται υπό μέθη με τη διαδικασία της ωοληψίας (συλλογής των ωαρίων με ιατρικούς χειρισμούς), αφότου έχει προηγηθεί μια διαδικασία διέγερσης των ωοθηκών με ειδικές ενέσεις για περίπου 10 ημέρες. Τα ωάρια αυτά καταψύχονται με τη μέθοδο της υαλοποίησης (vitrification), η οποία διασφαλίζει την ακεραιότητα των ωαρίων κατά την κατάψυξη και απόψυξή τους σε μελλοντική τους χρήση. Η διατήρηση των κατεψυγμένων ωαρίων μπορεί να παραταθεί έως την ηλικία που μία γυναίκα επιτρέπεται - βάσει νόμου - να τεκνοποιήσει μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης (54 έτη με την ισχύουσα νομοθεσία). Η ποιότητα των κατεψυγμένων ωαρίων δεν αλλοιώνεται με την πάροδο του χρόνου και είναι τόσο καλύτερη όσο μικρότερη είναι η ηλικία της γυναίκας κατά τη στιγμή της ωοληψίας.
Γενικές Πληροφορίες
Όταν μια γυναίκα γεννιέται, ως νεογνό, διαθέτει 2.000.000 ωάρια. Στην ηλικία έναρξης της περιόδου αυτά μειώνονται σε 400.000. Στην ηλικία των 30 ετών ο αριθμός αυτός έχει διαμορφωθεί στα 100.000 ωάρια, ενώ στην ηλικία 45-55 ετών, που η γυναίκα μπαίνει στην κλιμακτήριο-εμμηνόπαυση, αυτά είναι ελάχιστα ή μηδενίζονται.
Η γυναικεία γονιμότητα μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου, τόσο λόγω ελάττωσης του αριθμού των ωαρίων όσο και λόγω μείωσης της ποιότητας αυτών. Η μείωση αυτή φαίνεται ότι γίνεται πιο γρήγορα μετά την ηλικία 36-37 ετών, ενώ μετά τα 42 έτη η πιθανότητα εγκυμοσύνης για μια γυναίκα είναι εξαιρετικά περιορισμένη, τόσο με φυσικό τρόπο όσο και με τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Πότε Ενδείκνυται
Η κατάψυξη ωαρίων ενδείκνυται για:
● παράταση γονιμότητας. Η γυναίκα συλλέγει σε νεαρή ηλικία και διατηρεί τα ωάριά της ώστε να τα χρησιμοποιήσει όταν προκύψουν οι κατάλληλες συνθήκες.
● διατήρηση της γονιμότητας σε περιπτώσεις που ο οργανισμός έχει καταπονηθεί από παθήσεις (καρκίνος, αυτοάνοσα νοσήματα κ.ά.), και τις θεραπείες αυτών ή όταν απαιτείται αρκετός χρόνος μετά από μία θεραπεία ώστε να επιτραπεί η τεκνοποίηση.
Διαδικασία Κατάψυξης Ωαρίων
Η διαδικασία της κατάψυξης ωαρίων είναι απλή και περιλαμβάνει:
● τη διέγερση των ωοθηκών με τα κατάλληλα σκευάσματα/ενέσιμα φάρμακα, ώστε να αναπτυχθεί ικανοποιητικός αριθμός ωοθυλακίων στις ωοθήκες, κάτι σαν πολλαπλή ωορρηξία.
● την παρακολούθηση με 3-4 υπερηχογραφήματα και με ορμονικό έλεγχο (εξετάσεις αίματος), που διαρκεί περίπου 10 ημέρες.
● την ωοληψία (συλλογή ωαρίων από τα ωοθυλάκια) που γίνεται με ελαφρά μέθη και είναι ανώδυνη. Διαρκεί 15-30 λεπτά ανάλογα με τον αριθμό των ωοθυλακίων.
● την κρυοσυντήρηση. Μετά την ωοληψία τα ωάρια αξιολογούνται από τον/την κλινικό εμβρυολόγο για την ποιότητα και το στάδιο ωριμότητάς τους , καταψύχονται με τη σύγχρονη μέθοδο της υαλοποίησης (vitrification) και φυλάσσονται σε υγρό άζωτο (-196 βαθμούς Κελσίου).
Παρενέργειες - Κίνδυνοι
Η κατάψυξη ωαρίων είναι μια ασφαλής διαδικασία, αλλά όπως κάθε ιατρική παρέμβαση, μπορεί να συνοδεύεται από παρενέργειες. Οι πιο συχνές περιλαμβάνουν:
● ερεθισμό στο σημείο έγχυσης των φαρμάκων, προσωρινό πρήξιμο στην κοιλιά, δυσκοιλιότητα, και ήπιο πόνο ή δυσφορία μετά την ωοληψία.
● σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών (OHSS), το οποίο αποτελεί σπάνια επιπλοκή, που μπορεί να προκαλέσει κοιλιακό πόνο, ναυτία, εμετούς ή ακόμα και να απαιτήσει νοσηλεία σε σοβαρές περιπτώσεις.
● μικρό κίνδυνο μόλυνσης ή αιμορραγίας από την ωοληψία.
Όσον αφορά τα παιδιά που προέρχονται από κατάψυξη ωαρίων, οι έρευνες δεν έχουν δείξει αύξηση γενετικών ή χρωμοσωμικών ανωμαλιών σε σχέση με τα παιδιά που γεννιούνται από φρέσκα ωάρια. Ωστόσο, η τεκνοποίηση σε μεγαλύτερη ηλικία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο επιπλοκών κατά την κύηση, όπως υπέρταση και διαβήτη.
Επίσης, μεγάλης κλίμακας επιδημιολογικές μελέτες που αφορούν εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες, οι οποίες υποβλήθηκαν σε εξωσωματική γονιμοποίηση με ή χωρίς ορμόνες, δεν εντόπισαν διαφορές στην επίπτωση του καρκίνου του μαστού μεταξύ των δύο ομάδων. Παρ’ όλα αυτά, η χορήγηση ορμονών πρέπει να γίνεται στις χαμηλότερες δυνατές δόσεις και για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα, σύμφωνα με τις σύγχρονες αρχές της αναπαραγωγικής ενδοκρινολογίας. Αυτό εξασφαλίζεται όταν η γυναίκα πραγματοποιήσει την κατάψυξη ωαρίων σε μικρότερη ηλικία, οπότε με μικρές δόσεις φαρμάκων πετυχαίνουμε να συλλέξουμε περισσότερα και καλής ποιότητας ωάρια.
Κόστος
Το κόστος της κατάψυξης ωαρίων ποικίλλει ανάλογα με την πολυπλοκότητα της διαδικασίας και περιλαμβάνει δαπάνες για ιατρικές εξετάσεις, φάρμακα για ορμονική θεραπεία, ωοληψία και αποθήκευση (ετήσιο κόστος).
Συχνές ερωτήσεις
Σε Ποιες Ηλικίες Μπορεί Να Γίνει Κατάψυξη Ωαρίων;
Όσο νεότερη είναι η γυναίκα τόσο καλύτερη η ποιότητα και η ποσότητα των ωαρίων και τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες για μια μελλοντική εγκυμοσύνη. Επίσης, στις νεότερες γυναίκες απαιτούνται μικρότερες ποσότητες φαρμάκων για το επιθυμητό αποτέλεσμα. Το διάστημα 25-36 ετών θεωρείται ιδανικό λόγω των παραπάνω. Παρ’ όλα αυτά, η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί και στα 38, 39, στα 40 ή ακόμη και στα 42. Είναι σημαντικό, εάν έχει ληφθεί η απόφαση για κατάψυξη, να γίνει όσο το δυνατόν νωρίτερα, και όχι στα 43 ή στα 45. Σύμφωνα με μελέτες, το ποσοστό των ωαρίων που είναι κατάλληλα για τεκνοποίηση είναι μόλις 8%, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της έγκαιρης δράσης.
Γιατί Να Κάνω Κρυοσυντήρηση Σε Νεαρή Ηλικία
Έχοντας επιλέξει την κρυοσυντήρηση ωαρίων σε νεαρή αναπαραγωγική ηλικία (<36 ετών), η γυναίκα:
● εξασφαλίζει μεγάλο αριθμό ωαρίων με την πρώτη προσπάθεια
● διατηρεί καλύτερης ποιότητας ωάρια για το μέλλον. Με την πάροδο της ηλικίας της γυναίκας, η ποιότητα των ωαρίων επηρεάζεται, επομένως η συλλογή και η κατάψυξή τους σε νεότερη ηλικία προσφέρει μικρότερα ποσοστά χρωμοσωμικών και άλλων ανωμαλιών
● πετυχαίνει τον στόχο της με λιγότερα φάρμακα
● αποφεύγει τις πολλαπλές προσπάθειες εξωσωματικής σε μεγαλύτερη ηλικία
● μπορεί να συνεχίσει προς την ολοκλήρωση των στόχων της (εκπαιδευτικών, επαγγελματικών, κοινωνικών κ.ά), με αυξημένες πιθανότητες τεκνοποίησης όταν το επιλέξει
● επιλέγει την κατάλληλη σχέση χωρίς την πίεση του «βιολογικού ρολογιού»
● έχει περισσότερες πιθανότητες να αποκτήσει παιδί με δικό της γενετικό υλικό, ακόμη και σε μεγαλύτερη αναπαραγωγική ηλικία, αν το αποφασίσει.
Πόσα Ωάρια Πρέπει Να Καταψύξω
Το επιθυμητό αποτέλεσμα μιας κρυοσυντήρησης ωαρίων είναι η γέννηση παιδιού/παιδιών από τα ωάρια αυτά. Το βέλτιστο αποτέλεσμα έρχεται, όταν η γυναίκα έχει κρυοσυντηρήσει 12-15 ωάρια, καθώς δεν είναι σίγουρο ότι κάθε ωάριο που καταψύχεται επιβιώνει στην απόψυξη, γονιμοποιείται και εξελίσσεται σε μία βιώσιμη και συνεχιζόμενη κύηση που οδηγεί στη γέννηση ενός παιδιού.
Τι Γίνεται Όταν Θελήσω Να Μείνω Έγκυος;
Τα ωάρια καταψύχονται με τη μέθοδο της υαλοποίησης στο εργαστήριο, όπου μπορούν να διατηρηθούν για πολλά χρόνια χωρίς να υποστούν απώλεια ποιότητας. Όταν μια γυναίκα αποφασίσει να αποκτήσει παιδί, τα ωάρια αποψύχονται και προετοιμάζονται για γονιμοποίηση στο εργαστήριο μαζί με το σπέρμα του συντρόφου της.
Ποια Είναι Τα Ποσοστά Επιτυχίας;
Με τις νέες μεθόδους κρυοσυντήρησης και επαναφοράς (απόψυξης), η επιβίωση των ωαρίων μπορεί να ανέρχεται σε ποσοστό έως και 95%. Από τη στιγμή της κρυοσυντήρησης, ο χρόνος έχει ουσιαστικά παγώσει και η ποιότητα των ωαρίων παραμένει αμετάβλητη έως την απόψυξη. Όταν η γυναίκα επιλέξει να τεκνοποιήσει, αναλόγως της ηλικίας της και άλλων παραμέτρων, θα προσπαθήσει με φυσικό τρόπο κι εφόσον δεν το επιτύχει, τότε θα ενεργοποιήσει τη χρήση των κρυοσυντηρημένων ωαρίων μέσω της διαδικασίας εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι η κρυοσυντήρηση ωαρίων αυξάνει μεν κατά πολύ τις πιθανότητες τεκνοποίησης σε μεγαλύτερη αναπαραγωγική ηλικία, από την άλλη όμως δεν την εγγυάται. Η διαδικασία, γίνεται ώστε να υπάρχει επιλογή και δυνατότητα.
Πόσο Καιρό Μπορούν Να Διατηρηθούν Κατεψυγμένα Τα Ωάρια;
Βάσει της ελληνικής νομοθεσίας η μέγιστη επιτρεπόμενη διάρκεια κρυοσυντήρησης των ωαρίων είναι τα 20 χρόνια και μπορεί να παραταθεί για επιπλέον 5 χρόνια με την υποβολή έγγραφης αίτησης.
Ο διακεκριμένος μαιευτήρας, χειρουργός γυναικολόγος Δ. Κολέσκας, M.R.C.O.G., C.C.T., διαθέτει περισσότερα από 20 έτη πρακτικής εμπειρίας στη μαιευτική και γυναικολογία και είναι εξειδικευμένος στην ανθρώπινη αναπαραγωγή και ενδοκρινολογία από το Βασιλικό κολλέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων του Ηνωμένου Βασιλείου (RCOG). Για περισσότερες πληροφορίες, πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον γιατρό και προγραμματίστε την επίσκεψή σας. Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με το πώς γίνεται η κατάψυξη ωαρίων και μέχρι ποια ηλικία, πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον γιατρό και προγραμματίστε την επίσκεψή σας.
