Η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης – IVF είναι συνολικά μία ασφαλής ιατρική διαδικασία, εφόσον η εκτίμηση της κατάστασης του ζεύγους πριν τη θεραπεία γίνει με προσοχή, τυχόν ιατρικά προβλήματα λυθούν πριν την έναρξή της και η παρακολούθηση της προσπάθειας γίνει υπό στενή ιατρική επίβλεψη. Η διαδικασία της ωοληψίας, κατά την οποία θα δοθεί νάρκωση στη γυναίκα και περιλαμβάνει την επεμβατική αναρρόφηση του ωοθυλακικού υγρού από τις ωοθήκες με λεπτή βελόνη που εισάγεται μέσα από τον κόλπο υπό υπερηχογραφικό έλεγχο, είναι επίσης ασφαλής διαδικασία όταν υπάρχει η εμπειρία από τον ιατρό και οι επιπλοκές είναι πολύ σπάνιες.
 

Ακολουθούν οι πιθανές επιπλοκές μίας προσπάθειας IVF.
 

Η διαδικασία της ωοληψίας περιλαμβάνει τη χορήγηση μέθης από αναισθησιολόγο και την είσοδο στην πύελο (χαμηλά στην κοιλιά) της γυναίκας μίας λεπτής βελόνης μέσω του κόλπου υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση. Είναι μία διαδικασία ρουτίνας για τον ειδικό γυναικολόγο γονιμότητας. Παρόλα αυτά, σπανίως υπάρχει η πιθανότητα εισόδου μικροβίου στην πύελο (πυελική φλεγμονή), αιμορραγίας ή τραυματισμού οργάνου που είναι γειτονικό της ωοθήκης.

Σε κάθε ωοληψία χορηγείται αντιβίωση πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη διαδικασία και εφαρμόζεται σωστή τεχνική με γνώμονα την ασφάλεια της γυναίκας.
 

Κατά την διέγερση των ωοθηκών, ιδίως σε νεότερες γυναίκες με ιστορικό πολυκυστικών ωοθηκών και υψηλή AMH (antimullerian hormone), σπανίως παρατηρείται υπερβολική ανταπόκριση των ωοθηκών (υπερδιέγερση) με αποτέλεσμα την δημιουργία περισσότερων από 20 ωοθυλάκια και την έκλυση μεγάλων ποσοτήτων ορμονών από τις ωοθήκες αυτές. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται Σύνδρομο Υπερδιέγερσης Ωοθηκών (ΣΥΩ).

Ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων το ΣΥΩ διακρίνεται σε ελαφράς, μέτριας και σοβαρής μορφής.

Τα συμπτώματα είναι: διάταση και πόνος στην κοιλιά, πόνος στο στομάχι, τάση για έμετο, αύξηση του σωματικού βάρους και ελαττωμένη αποβολή ούρων. Στη σοβαρή μορφή του συνδρόμου μπορεί να υπάρξει δυσχέρεια στην αναπνοή και διαταραχές των αιματολογικών και βιοχημικών παραμέτρων του αίματος. Τότε απαιτείται νοσηλεία για παρακολούθηση και θεραπεία.

Στο Κέντρο μας το Σύνδρομο Υπερδιέγερσης Ωοθηκών είναι μία πολύ σπάνια επιπλοκή καθώς η εκτίμηση της κάθε γυναίκας πριν την έναρξη της διέγερσης είναι πολύ προσεκτική, οι δόσεις των φαρμάκων διέγερσης είναι οι μικρότερες δυνατές για την κάθε γυναίκα, εφαρμόζουμε πρωτόκολλο ανταγωνιστών και παρακολουθούμε τον κύκλο θεραπείας πιο συχνά τόσο με υπερήχους όσο και εξετάσεις αίματος κατά την διάρκεια της διέγερσης.
 

Η όλο και ευρύτερη εφαρμογή της εξωσωματικής γονιμοποίησης παγκοσμίως έχει επιφέρει και μία σημαντική αύξηση των πολύδυμων κυήσεων (δίδυμες, τρίδυμες κλπ.). Στόχος της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι η γέννηση ενός υγιούς μωρού. Προκειμένου να επιτευχθεί μία κύηση κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση μεταφέρονται 2 ή και 3 έμβρυα στη μήτρα, με αποτέλεσμα οι δίδυμες κυήσεις να ανέρχονται στο 25% των κυήσεων που προκύπτουν με IVF (2-5% στο γενικό πληθυσμό). Το ποσοστό αυτό εξαρτάται κυρίως από την ηλικία της γυναίκας που κάνει τη θεραπεία και των αριθμό των εμβρύων που μεταφέρονται στη μήτρα.

Στα περισσότερα ζευγάρια η προοπτική μίας δίδυμης κύησης ακούγεται ως μία "καλή ιδέα", στην πραγματικότητα όμως οι δίδυμες κυήσεις είναι ένα από τα προβλήματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Οι δίδυμες - και πολύ περισσότερο οι τρίδυμες κυήσεις - σχετίζονται με αποβολές 1ου και 2ου τριμήνου, προωρότητα, έμβρυα και νεογνά χαμηλού βάρους, αιμορραγία κατά τον τοκετό, διαβήτη και υπέρταση κύησης και προεκλαμψία για τη μητέρα. Περίπου 50% των διδύμων και 90% των τριδύμων κυήσεων θα γεννηθούν πριν τις 37 εβδομάδες κύησης.

Η Ελληνική νομοθεσία προβλέπει τον αριθμό των εμβρύων που επιτρέπεται να μεταφερθεί αναλόγως της ηλικίας της γυναίκας και των προηγούμενων προσπαθειών της. Διεθνώς υπάρχει εκστρατεία για μεταφορά ενός εμβρύου ανά προσπάθεια (Single Embryo Transfer - SET) αναλόγως της ηλικίας της γυναίκας, του αριθμού των ωαρίων - εμβρύων και του προηγούμενου ιστορικού υποβοηθούμενων θεραπειών αναπαραγωγής.

Στο κέντρο μας βλέπουμε την κάθε περίπτωση ξεχωριστά και αποφασίζουμε από κοινού ιατροί, εμβρυολόγος και ζευγάρι πόσα έμβρυα θα μεταφερθούν κάθε φορά, λαμβάνοντας υπόψιν τα ποσοστά επιτυχίας, τις επιθυμίες του ζεύγους και την ασφάλεια της εγκυμοσύνης που θα προκύψει.
 

Η συσχέτιση της IVF με τον καρκίνο του μαστού ή και άλλους οιστρογονο-εξαρτώμενους καρκίνους ξεκινά από τη λογική ότι τα φάρμακα της εξωσωματικής γονιμοποίησης διεγείρουν τις ωοθήκες για να παράγουν αρκετά ωοθυλάκια τα οποία με τη σειρά τους παράγουν μεγάλες δόσεις οιστρογόνων.

Ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει έρευνα που να δείχνει αύξηση της συχνότητας των κρουσμάτων καρκίνου του μαστού σε γυναίκες που έχουν λάβει φάρμακα πρόκλησης ωορρηξίας (γοναδοτροπίνες και κιτρική κλομιφαίνη).

Συνεπώς η λελογισμένη χρήση των φαρμάκων αυτών είναι απόλυτα ασφαλής.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι γυναίκες που μπαίνουν σε διαδικασία IVF ελέγχονται πριν και μετά τη θεραπεία πιο στενά από το γενικό πληθυσμό και ίσως να οφείλεται και σε αυτό η σχετικά αυξημένη συχνότητα που διαγιγνώσκουμε καρκίνο μαστού σε γυναίκες που έκαναν θεραπεία γονιμότητας.
 

Εξωμήτριος κύηση είναι η εγκατάσταση του εμβρύου σε θέση εκτός της κοιλότητας της μήτρας (συνήθως στη σάλπιγγα). Μπορεί να συμβεί μετά από αυτόματη σύλληψη σε ποσοστό 1-1,5%. Το ποσοστό στα προγράμματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι λίγο μεγαλύτερο και η κατάσταση αντιμετωπίζεται με λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση ή με φαρμακευτική αγωγή και προσεκτικό επανέλεγχο.