Τα δύο βασικά πρωτόκολλα για τη διέγερση των ωοθηκών στην εξωσωματική γονιμοποίηση είναι τα πρωτόκολλα των αγωνιστών (Arvekap -triptorelin) που παραδοσιακά ονομάζονται «μακρύ» και «κοντό» πρωτόκολλο και τα πρωτόκολλα των ανταγωνιστών (Orgalutran - genirelix,Cetrotide - cetrorelix).
Η επιλογή του πρωτοκόλλου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που λαμβάνουμε υπόψιν κάθε φορά που ένα ζευγάρι ετοιμάζεται για έναν κύκλο IVF.
Τα πρωτόκολλα βασίζουν την αποτελεσματικότητά τους στη διέγερση των ωοθηκών με τη χρήση γοναδοτροπινών ή/και κλομιφαίνης ενώ εμποδίζεται η αυτόματη ωορρηξία με τη χρήση των αγωνιστών ή ανταγωνιστών. Τελικά χορηγείται μία ένεση χοριακής γοναδοτροπίνης (Ovitrelle ήPregnyl) η οποία ωριμάζει τα ωοθυλάκια και στη συνέχεια γίνεται η ωοληψία, περίπου 35-36 ώρες μετά την ένεση αυτή.
Τα παραπάνω πρωτόκολλα έχουν αρκετές παραλλαγές αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων του εκάστοτε ζευγαριού.
Στο «μακρύ» πρωτόκολλο η καταστολή των ωοθηκών συμβαίνει αρχικά και στη συνέχεια η διέγερση και τελικά η ωοληψία. Συνήθως η καταστολή ξεκινά τη 19-21η ημέρα του κύκλου και η διέγερση ξεκινά με την περίοδο που ακολουθεί.
Στο «κοντό» πρωτόκολλο, πρώτα ξεκινά η διέγερση των ωοθηκών και στη συνέχεια γίνεται χρήση των αγωνιστών - αναλόγων για να αποφευχθεί η ωορρηξία, η ξαφνική αύξηση της LH δηλαδή.
Στο πρωτόκολλο των ανταγωνιστών, η διέγερση των ωοθηκών ξεκινά και μετά από υπερηχογραφικό έλεγχο την 5η ημέρα διέγερσης ξεκινά και η χρήση των ανταγωνιστών για να αποφευχθεί η αιχμή της LH και συνεπώς η ωορρηξία.
Στην αρχή κάθε πρωτοκόλλου θα πρέπει, με την έναρξη της περιόδου να γίνει ένα διακολπικό υπερηχογράφημα και μία μέτρηση οιστραδιόλης στο αίμα της γυναίκας. Εφόσον αυτά είναι φυσιολογικά ξεκινά η διέγερση των ωοθηκών.
Κάθε 2-3 ημέρες παρακολουθείται με υπέρηχο και εξέταση οιστραδιόλης αίματος η ανταπόκριση των ωοθηκών στη διέγερση.
Το πρωτόκολλο των ανταγωνιστών έχει βρεθεί ότι εφαρμόζεται πιο εύκολα από τη γυναίκα, διαρκεί λιγότερο, έχει πιο καλά αποτελέσματα τόσο σε γυναίκες που δεν έχουν καλό ωοθηκικό φορτίο – φτωχές απαντήτριες (poorresponders) – όσο και σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες στις οποίες μειώνει την πιθανότητα του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών (OHSS) το οποίο αποτελεί επιπλοκή της IVF για αυτές τις γυναίκες.
